นายนเรศ ฝีปากเพราะ ผู้อำนวยการสำนักงานส่งเสริมและพัฒนาการเกษตรที่ 6จ.เชียงใหม่ เปิดเผยว่าคณะอนุกรรมการป้องกันแก้ไขปัญหาผลไม้ภาคเหนือได้ประมาณการผลผลิตลำไยในฤดู 8 จังหวัดภาคเหนือ ปี 2561 มีพื้นที่ที่ให้ผลผลิต637,127 ไร่ และคาดการณ์ผลผลิต จำนวน 386,303 ตัน มากกว่าผลผลิตลำไยในฤดู ปี 2560ประมาณร้อยละ 2.28 ซึ่งผลผลิตออกสู่ตลาดมากในช่วงเดือนกรกฎาคม – สิงหาคม ประมาณ329,254 ตัน หรือประมาณร้อยละ 85.23 และที่สำคัญสาธารณรัฐอินโดนีเซียมีการงดนำเข้าลำไยสดในช่วงเดือนกรกฎาคม– สิงหาคม ทำให้เกิดผลกระทบต่อปริมาณผลผลิตสดลำไยที่ไม่สามารถนำเข้าได้ประมาณ28,000 ตัน ทางคณะกรรมการพัฒนาและบริหารจัดการผลไม้(Fruit board) จึงได้ให้กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ดำเนินการโครงการรณรงค์การผลิตลำไยคุณภาพให้ผลผลิตลำไยเป็นเกรด AAเพื่อกระตุ้นการบริโภคสดภายในประเทศและลดการพึ่งพาตลาดอินโดนีเซีย โดยในปี 2561นี้ กรมส่งเสริมการเกษตรได้ร่วมมือกับมหาวิทยาลัยแม่โจ้ ดำเนินการถ่ายทอดเทคโนโลยีการตัดช่อผลเพื่อผลิตลำไยเป็นเกรด AAให้แก่ Core Team และนำไปขยายผลสู่เกษตรกรโดยผ่านศูนย์เรียนรู้การเพิ่มประสิทธิภาพการผลิตสินค้า(ศพก.)และการส่งเสริมการเกษตรแบบแปลงใหญ่เป้าหมายจำนวน 6,543 ราย พื้นที่ 44,790 ไร่

            ผศ.พาวิน มะโนชัยสาขาไม้ผล ภาควิชาพืชสวน คณะผลิตกรรมการเกษตร มหาวิทยาลัยแม่โจ้ได้กล่าวว่าทางรอดของเกษตรกรชาวสวนลำไย จำเป็นต้องทำในเรื่องของการลดต้นทุนการผลิตการปรับปรุงผลผลิตให้ได้คุณภาพ เน้นความปลอดภัยของผลผลิตเพิ่มผลผลิตต่อหน่วยพื้นที่ให้สูง เลือกช่วงการผลิตให้เหมาะสมสร้างเครือข่ายการผลิตและการตลาด จากการศึกษาทดลองของมหาวิทยาลัยแม่โจ้พบว่าคุณภาพของลำไยไม่ได้ขึ้นอยู่กับปัจจัยใดปัจจัยหนึ่งเพียงอย่างเดียวแต่ขึ้นอยู่กับหลายๆปัจจัยได้แก่ พันธุ์ลำไย ความสมบูรณ์ของต้น สภาพแวดล้อม การเข้าทำลายของโรคและแมลงการปฏิบัติดูแลรักษา บ่อยครั้งที่เกษตรกรมักพบอยู่เสมอว่าผลผลิตลำไยด้อยคุณภาพคือมีผลขนาดเล็กเนื้อแฉะน้ำทั้งๆที่ต้นลำไยสมบูรณ์และได้รับการปฏิบัติดูแลรักษา เช่น ให้น้ำให้ปุ๋ย ป้องกันโรคและแมลงอย่างสม่ำเสมอแต่ก็ยังมีผลขนาดเล็กสาเหตุหลักเนื่องมาจากต้นลำไยติดผลดก จึงทำให้เกิดการแก่งแย่งอาหารที่ใบสร้างขึ้นจนไม่เพียงพอที่จะนำไปสร้างผลที่มีคุณภาพแนวทางในการปฏิบัติที่ได้ผลดีและมีการทดลองในหลายๆพื้นที่ พบว่ามี 2วิธีที่ได้ผลแน่นอนในการทำลำไยคุณภาพเกรด AA คือ 1)การตัดแต่งกิ่งรูปทรงของการตัดแต่งกิ่งมีผลต่อคุณภาพของผลผลิต จากการทดลองแต่งกิ่งลำไย 4 ทรง คือทรงฝาชีหงาย ทรงเปิดกลางพุ่ม ทรงสี่เหลี่ยมและทรงครึ่งวงกลมพบว่าทรงฝาชีหงายให้ผลผลิตที่มีคุณภาพดีกว่าทรงอื่นๆทั้งนี้อาจเป็นเพราะมีจำนวนกิ่งต่อต้นน้อยและผลผลิตส่วนหนึ่งของทรงฝาชีหงายเกิดจากกิ่งกระโดงที่สมบูรณ์เมื่อผลแก่ช่อผลจะโน้มหลบในทรงพุ่ม ทำให้ผลมีขนาดใหญ่และสีผิวเหลือง 2)การปลิดผลและตัดช่อผลการเพิ่มขนาดและคุณภาพของผลลำไยจากต้นที่ติดผลดกได้ทดลองตัดช่อผลลำไยออกบางส่วนพบว่าสามารถเพิ่มขนาดของผลลำไยได้ โดย 1)ใช้กรรไกรตัดปลายช่อผลประมาณครึ่งหนึ่งของความยาวช่อหรือไว้ผลไม่เกิน50 ผลต่อช่อ หรือ 2)อาจตัดช่อเว้นช่อทิ้งเป็นช่องไฟ ระยะห่างประมาณ 25 – 30เซนติเมตร หรือ 3)ใช้วิธีผสมผสานกันทั้งตัดช่อผลและตัดช่อเว้นช่อทิ้งเป็นช่องไฟ ก็สามารถเพิ่มขนาดผลได้อย่างชัดเจนและมีรายได้ต่อต้นมากกว่าต้นที่ไม่ตัดช่อระยะตัดที่เหมาะสมควรตัดในระยะที่ผลลำไยมีขนาดไม่เกิน 0.5 เซนติเมตรหรือผลลำไยมีขนาดเท่าเมล็ดถั่วเขียว วิธีตัดช่อถ้าเป็นต้นเล็กใช้กรรไกรในกรณีที่ต้นสูงควรใช้กรรไกรด้ามยาวตัด ถึงแม้จะเป็นวิธีการที่ยุ่งยากสิ้นเปลืองแรงงาน แต่เป็นวิธีการที่ได้ผลแน่นอนในอนาคตถ้ามีการจัดทรงพุ่มลำไยให้ต้นเตี้ยก็สามารถปฏิบัติง่ายขึ้นปัญหาที่สำคัญคือเกษตรกรยังเสียดาย ไม่กล้าตัดช่อผล แต่ที่สวนของ “ป้าลำดวน”อ.สารภี จ.เชียงใหม่ ทางมหาวิทยาลัยแม่โจ้ได้ทดลองตัดช่อผล 3 ต้น สามารถขายลำไยได้มากกว่าลำไยที่ปล่อยให้ติดดกตามธรรมชาติ20 ต้น” สำหรับการปรับปรุงสีผิวลำไยให้สวยสีเหลืองทองที่ตลาดต้องการมีแนวทางดังนี้ 1)ใช้เทคนิคการตัดแต่งกิ่ง หลักการคือทำอย่างไรให้ผลผลิตอยู่ในทรงพุ่มหรือช่อผลหลบเข้าทรงพุ่ม2)การห่อผล โดยใช้กระดาษหนังสือพิมพ์ห่อก่อนที่ผลลำไยจะแก่ประมาณ 1 – 2เดือนและต้องป้องกันเชื้อราด้วย พร้อมทั้งผูกมัดกระดาษด้านปลายช่อให้หลวมเพื่ออากาศจะได้ระบายลำไยต้นหนึ่งๆอาจไม่จำเป็นต้องห่อทุกช่อช่อผลที่อยู่ในร่มหรือใกล้กับพื้นดินโดยปกติจะมีสีผิวที่สวยอยู่แล้วก็ไม่จำเป็นต้องห่อผล3)การป้องกันโรคและแมลง โรคที่สำคัญที่มีผลต่อคุณภาพของผลคือโรคราดำสังเกตได้จากมีคราบสีดำเกาะตามผิวผล ซึ่งจะเกิดหลังจากที่มีแมลงพวกเพลี้ยแป้งและเพลี้ยหอยเข้าทำลายโดยดูดกินน้ำเลี้ยง แล้วถ่ายมูลหวานออกมา ซึ่งเป็นอาหารของพวกเชื้อราการป้องกันกำจัดจึงควรป้องกันที่ต้นเหตุคือป้องกันกำจัดเพลี้ยแป้งและเพลี้ยหอยโดยใช้ปิโตรเลี่ยมออยหรือสารคลอไพรีฟอส ฉีดพ่นการใช้สารป้องกันกำจัดแมลงควรพ่นก่อนการเก็บเกี่ยวอย่างน้อย 1 เดือน

            เกษตรกรที่สนใจการตัดช่อผลเพื่อให้ได้ลำไยคุณภาพเกรด AA ช่วงนี้สามารถนำไปปฏิบัติทดลองตัดช่อผล/ตัดช่อแบบเว้นช่องไฟ/ตัดแบบผสมผสานในสวนสัก 2-3 ต้น แต่ต้องทำการตัดช่อผลทั้งต้น 30-50 % ไม่ต้องเสียดาย แล้วท่านจะพบความเปลี่ยนแปลงระหว่างการตัดช่อผลและต้นที่ปล่อยให้ดกตามธรรมชาติว่าคุณภาพขนาดและราคาของลำไยมีความแตกต่างกันอย่างชัดเจน “ เกษตรกรต้องตัดช่อผลเพื่อให้ได้ลำไยคุณภาพเกรด AA” สนใจในรายละเอียดติดต่อสอบถามเพิ่มเติมที่ ผศ.พาวิน มะโนชัย โทร.081-8819694,อ.สถาพร ฉิมทอง โทร.087-2304020 ,สำนักงานเกษตรจังหวัด 8จังหวัดภาคเหนือใกล้บ้านท่าน หรือน.ส.ศิริลักษณ์ กมล นักวิชาการเกษตรชำนาญการพิเศษ สำนักงานส่งเสริมและพัฒนาการเกษตรที่ 6จ.เชียงใหม่ โทร.081-2873063

________________________________________

เรื่องและภาพโดย : นายกุณฑล เทพจิตรา สำนักงานส่งเสริมและพัฒนาการเกษตรที่ 6 จ.เชียงใหม่โทร.053-908666